تاسیسات نوین | دوره آموزش و طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل نرم افزار تاسیسات، کتابهای تاسیسات و مقالات آموزشی در این مقاله به اجرای لوله کشی پنج لایه بهمراه اتصالات مختلف و نحوه تست سیستم اشاره شده است. لوله های فولادی به دلیل خوردگی و رسوب پذیری و زمانبر بودن و لوله های پلیمری به دلیل انبساط حرارتی بالا عدم تحمل دما و فشار بالا و عدم خمکاری دارای نقاط ضعفی هستند که باعث شد محققان لوله ای از تلفیق فلز و پلیمر بسازند که به وسیله چسب مخصوص فلز و پلیمر بهم تلفیق داده شوند تا معایب لوله های نسل قبلی مرتفع گردد. این لوله ها در بازار بصورت PEX-AL-PEX و PERT-AL-PERT موجود میباشد.
ساایز این لوله ها از 16 میلیمتر شروع و تا 110 میلیمتر تولید میشود که تا سایز 32 آن به صورت حلقوی و از 40 به بالا به صورت شاخه های 5 متری در بازار عرضه میگردد.
جهت برش این لوله ها همانند لوله های پلیمری از قیچی مخصوص استفاده میشود. از سایز 40 به بالا جهت برش آنها از لوله بر پلی اتیلن استفاده میشود.
بعد از برش لوله حتما باید دهانه داخلی لوله به وسیله ابزار کالیبراتور (برقو) پلیسه گیری شود. برقو علاوه بر پلیسه گیری فرم دایره ای به دهانه لوله میدهد که باعث سهولت قرارگیری اتصال به داخل لوله میشود. ضمناً جهت روانکاری هنگام کار با ابزار برقو (کالیبره) از مایع روان کننده استفاده میشود و استفاده از روغن و گریس ممنوع است.
انواع روش اتصال لوله های پنج لایه
-
روش مهره ماسوره ای
در این روش جهت اتصاال لوله از مهره و ماسوره استفاده میشود. لوله ما بین ماسوره قرار گرفته و هنگامی که مهره به اتصال پیچ میشود، ماسوره جمع شده و لوله را پرس میکند. در این نوع اتصال، با توجه به جلوگیری از نشتی، باید لوله کاملاً در اتصال ماسوره قرار بگیرد، نیاز به مهارت بالای لوله کش دارد. بنابراین امروزه کمتر از آن استفاده می شود و به دلیل عدم استقبال، کمتر شرکتی آن را تولید میکند (مبحث اجرای لوله کشی پنج لایه).
-
روش اورینگی یا دنده ای
در این روش لوله در قسمت نری اتصال قرار میگیرد و رینگ فولادی روی لوله قرار میگیرد که به وسیله مهره کاملا به اتصال محکم میشود و آب بندی آنها توسط چند اورینگ روی اتصال صورت میگیرد.
نکته مهم: میزان گشتاور مهره، باید متناسب با سایز لوله بوده و در صورتی که گشتاور بیش از حد بالا باشد رینگ فولادی سبب پاره شدن لوله میگردد.
-
روش پرسی
مطمئن ترین و آسانترین اتصال در لوله های پنج لایه اتصال پرسی میباشد. در این روش نرگی اتصال در قسمت داخلی لوله و یک حلقه استیل در قسمت خارجی لوله قرار میگیرد که با ابزار پرس لوله به اتصال پرچ میشود که مانند قبل آببندی آن توسط چند اورینگ صورت میگیرد.
ابزارهای پرس لوله پنج لایه
-
پرس دستی
-
پرس هیدرولیکی
-
پرس برقی
خمکاری لوله های پنج لایه
خمکاری این لوله ها به وسیله دست، فنر و خمکن مکانیکی انجام میشود.
- خمکاری به وسیله دست: در صورتی که لوله به وسیله دست خم شود حداقل شعاع خم پنج برابر قطر لوله خواهد بود.
- خمکاری به وسیله فنر: درصورتی که لوله به وسیله فنر خم شود حداقل شعاع خم 4D می باشد. فنرهای مورد استفاده در این روش به صورت فنر روی لوله و توی لوله بوده که توصیه میشود از فنر رو استفاده گردد و تا سایز 23 موجود می باشد.
- خمکاری مکانیکی: وسیله دیگری که جهت خمکاری لوله های پنجل ایه توصیه میشود، دستگاه خم کن مکانیکی است که تا سایز 23 میلیمتر موجود بوده و معمولاً برای خم های ظریف استفاده میشود.
نحوه کار با این دستگاه به این صورت میباشد که دو فک چرخان جلویی را با سایز لوله هماهنگ کرده و فک نیمدایره عقبی را نیز با توجه به سایز لوله انتخاب و نصب میکنیم. با قرار دادن لوله در میان فک ها و چندبار فشار برروی دست متحرک دستگاه لوله را خم میکند. برای آزاد کردن لوله و بیرون آوردن آن میان فکها دسته متحرک را به سمت بیرون میکشیم تا بازوی متحرک خمکن به سمت عقب برگشته و لوله آزاد شود. جدول زیر حداقل شعاع خم ها با سه روش دست، فنر و خم کن را نشان میدهد. چنانچه شعاع خم کمتر از مقادیر زیر باشد احتمال دو پهن شدن لوله وجود دارد (مبحث اجرای لوله کشی پنج لایه).
روش های لوله کشی لوله پنج لایه
- روش انشعابی: در این روش در بین مسیر از سه راه دیواری پرسی و در انتهای مسیر از زانو دیواری پرسی استفاده میشود. در این روش مطابق شکل از خم 90 درجه بطور مداوم استفاده میشود. این روش را میتوان در تاسیسات بهداشتی استفاده نمود.
- روش کلکتوری: در این روش ابتدا لوله اصلی وارد کلکتور میشود و به وسیله شیرهای روی کلکتور به هر قسمت تقسیم میشود. خوبی این روش این است که هرکدام از وسایل را میتوان به وسیله شیر کلکتور کنترل نمود. این روش جهت لوله کشی تأسیسات بهداشتی (وسایل و شیرآلات بهداشتی) و تأسیسات گرمایش واحدهای کوچک (رادیاتور و…) توصیه میشود.
نحوه تست سیستم لوله کشی
- پس از خاتمه لوله کشی و پیش از نصب لوازم باید دهانه های باز به طور موقت بسته شود و لوله کشی با آب به تدریج پر شود و کاملا هواگیری گردد. پیش از اقدام به آزمایش باید شبکه لوله کشی را به مدت حداقل دو روز پر از آب نگه داشت.
- آزمایش باید با آب و به کمک تلمبه مخصوص آزمایش فشار آب، مجهز به فشار سنج با فشار حداقل 10 بار انجام شود. فشار سنج باید در بالاترین قسمت لولهک شی مورد آزمایش نصب گردد.
- مدت آزمایش باید حداقل یک ساعت باشد. در این مدت اگر شکستگی یا نشت آب مشاهده شود، باید آزمایش فشار آب پس از رفع عیب تکرار شود.
- پس از نصب لوازم یک بار دیگر باید آزمایش فشار آب انجام شود. شبکه لوله کشی آب، لوازم و کلیه اجزای آن باید از نظر مقدار جریان و فشار کار در وضعیت کار عادی قرار گیرد. همه شیرها باید یک به یک باز و بسته شود و نسبت به آب بند بودن آنها اطمینان حاصل شود. این مرحله باید در فشار بهره برداری و به مدت حداقل یک ساعت انجام شود. در صورت مشاهده نشت، پش از رفع عیب، این آزمایش باید تکرار شود (مبحث اجرای لوله کشی پنج لایه).
تکیه گاه و ساپورت
جریاان آب با سرعتهای مختلاف باعث ایجاد صداهایی نظیر ضربه چکش میشود. این امر لرزش و نشست لوله ها و در نتیجه ناراحتی ساکنان ساختمان را در پی دارد، لذا جهات جلوگیری از لرزش لوله ها و برای افزایش طول عمر لوله ها استفاده از ساپورت الزامی است.
در لوله کشی روکار، سقف کاذب و در رایزرها استفاده از ساپورت و تکیه گاه الزامی میباشد.
- در لوله کشی در سقف کاذب ساپورت الزامی است.
- در لوله کشی روکار ساپورت و بست الزامی است.
- در رایزرها استفاده از ساپورت الزامی است.
