تاسیسات نوین | دوره آموزش و طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل نرم افزار تاسیسات، کتابهای تاسیسات و مقالات آموزشی در این مطلب به بررسی نصب و اجرای لوله های چدنی در فاضلاب ساختمان اشاره شده است. چدن فلزی است که از ذوب کردن آهن و ترکیب آن با مقدار کمی زغال کک و سیلیس به دست می آید. این فلز خاکستری رنگ، ترد و شکننده است. در کارخانجات لوله سازی چدن را ذوب می کنند و در قالب های استوانه ای با قطرها و طول های مختلف می ریزند تا به شکل لوله ی چدنی مناسب در بیاید. برای جلوگیری از زنگ زدگی، دیواره ی داخلی و خارجی بعضی از انواع آن را قیراندود می کنند.
لوله های چدنی در فاضلاب داخلی ساختمان ها عبارت اند از
الف – لوله ی چدنی سرکاسه دار (شکل ۱-۱)
ب – لوله ی چدنی بدون سر کاسه (شکل ۲-۱)
1- 1- اتصال لوله و فیتینگ چدنی سر کاسه دار
۱ – ۱ – ۱ – لولهی چدنی سرکاسه دار: لوله های چدنی سرکاسه دار در یک طرف دارای سر کاسه اند و طرف دیگرشان ساده است. این لوله ها در قطرهای ۸-۲ اینچ (۲0۰-۵۰ میلی متر) و در طول های ۲۰۰-۲۰0۰ میلی متر ساخته می شوند (شکل 3-1).
در شکل ۴-۱ مشخصات لوله های چدنی سرکاسه دار یکی از کارخانجات تولید کننده ی این نوع لوله را ، که در لوله کشی فاضلاب ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، مشاهده می کنید .
انواع لوله چدنی
شکل ۴-۱ مشخصات لوله های چدنی سرکاسه دار
2 – 1 – 1 – فیتینگ های چدنی سرکاسه دار: این نوع فیتینگ ها بر حسب نیاز در اشکال مختلف و قطرهای ۸-۲ اینچ ( ۵۰ – ۲۰۰ میلی متر) ساخته می شوند. متداول ترین آنها عبارت اند از :
– زانو: در لوله کشی فاضلاب معمولا از زانوی ۴۵ درجه استفاده میشود. زانوی ۹۰ درجه اغلب در سیستم هواکش فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد (شکل 5-1).
– سه راه: از سه راه ۴۵ درجه در لوله کشی فاضلاب و از نوع ۹۰ درجه ی آن در لوله کشی هواکش استفاده میشود (شکل 6 -1)
– چهار راه: از چهار راه ۴۵ درجه برای انشعاب گرفتن در دو جهت مخالف هم و از چهار راه ۹۰ درجه نیز برای ارتباط در مسیر افقی هواکش به لوله عمودی هواکش استفاده می شود (شکل 7-1).
– بوشن ساده (رابط): از بوشن ساده که دو سرکاسه دار است برای ازدیاد طول لوله ی هواکش استفاده میشود (شکل 8-1).
کاربرد این نوع، در لوله کشی فاضلاب کم است.
– بوشن تبدیل: از این نوع فیتینگ برای اتصال دو لوله و یا فیتینگ با قطرهای متفاوت استفاده می شود (شکل 9-1).
– سرکف شوی آب باران (سرناودانی): از این وسیله که مجهز به یک سربوش مشبک برجسته است، برای تخلیهی آب باران بام ها استفاده می شود (شکل ۱-10).
– دوخم: از این فیتینگ برای جابه جایی لوله ی فاضلاب به چپ و راست و یا بالا و پایین، استفاده می شود. به خصوص انتقال لوله های عمودی فاضلاب به گوشه ی دیوار و چسباندن آن به کنج دیواری برای مهار کردن و بست زدن لوله و با عبور از روی موانع (تیرآهن) (شکل 11-1).
– سیفون شترگلو – راسته p): از این وسیله برای اتصال وسایل بهداشتی به شبکه ی فاضلاب استفاده می شود و دارای انواع راسته ی ۴۵ و ۹۰ درجه است. در شکل 12-1 مشخصات چند نوع سیفون چدنی سرکاسه دار نشان داده شده است.
– دریچه ی بازدید: از این فیتینگ برای تمیز کردن و رفع گرفتگی در لوله کشی فاضلاب استفاده می شود. گفتنی است دریچه ی قابل بازشو آن باید در موقع نصب دریچه ی بازدید، بیرون از مصالح ساختمانی قرار گیرد (شکل 13-1).
3 – 1 – 1 – مواد و ابزار موردنیاز در لوله های چدنی در فاضلاب
– سرب: فلز سرب (pb)، با جرم مخصوص 3/11 کیلوگرم بر دسی متر مکعب و نقطه ی ذوب 5/327 درجه ی سانتی گراد، فلزی است نرم، دارای رنگ خاکستری مایل به آبی، که مقطع تازه شکسته ی آن سفید نقره ای و شفاف است (شکل14-1).
سرب مقاومت مؤثری در مقابل خوردگی دارد و در مقابل اسیدها نیز مقاوم است. ترکیبات سرب فوق العاده سمی است و به همین دلیل هنگام کار با آن لازم است به دستورالعمل های بهداشتی مربوط به این فلز سمی، کاملا رعایت شود. سرب را، به دلیل نرم بودن می توان چکش کاری کرد و خم نمود. سرب در بازار، معمولا به صورت شمشهای مکعب مستطیل در جرم های ۱۶ تا ۲۰ کیلوگرم، به مصرف کننده ها عرضه می گردد (شکل ۱۵-۱).
مرجع: کتب کار و دانش