تاسیسات نوین | دوره آموزش و طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل نرم افزار تاسیسات، کتابهای تاسیسات و مقالات آموزشی طراحی تاسیسات بیمارستان ها در کل محیطی ایمن‌تر برای بیماران و کارکنان فراهم می‌کند. تفاوت اساسی بین تهویه مطبوع بیمارستان و دیگر ساختمانها از موارد زیر ریشه می‌گیرد:
- نیاز به محدود کردن جابجایی هوا به داخل و بین بخش های مختلف
- نیازمندیهای خاص تهویه و فیلتراسیون برای ضعیف کردن و کاهش آلودگی در قالب بو، میکرو ارگانیزم های هوازی، ویروسها و مواد شیمیایی و رادیواکتیو خطرناک. تاثیرگذاری تهویه برای برقراری کیفیت هوای مناسب داخل ساختمان بسیار اهمیت دارد.
- الزامات متفاوت دمایی و رطوبتی برای قسمت های مختلف و کنترل دقیق شرایط محیطی
- پیچیدگی طراحی برای به حداقل رساندن ریسک انتقال پاتوژن‌های هوازی و حفاظت از محیطی استریل و تسکین‌دهنده برای بیماران و کارکنان
این الزامات نیازمند مقادیر بسیار زیاد هوای بیرون به همراه مراقبت چشمگیر از این تهویه هوا شامل خنک سازی، رطوبت زدایی، حرارتدهی مجدد، رطوبتدهی و فیلتراسیون است.
کنترل عفونت در طراحی تاسیسات بیمارستان
در یک محیط بیمارستانی، اغلب تمرکز بالایی بر میکرو ارگانیسم های خطرناک وجود دارد. از دیدگاه کنترل عفونت، هدف اصلی طراحی بیمارستان قرار دادن بیمار در وضعیت بدون خطر عفونت در زمان بستری است. نیازهای فنی خاص این موضوع، بهداشت، قابل اطمینان بودن، ایمنی و مسائل وابسته به انرژی است.
عفونت‌ها که می‌توانند حاصل فعالیت‌ها و رویه‌هایی که درون بیمارستان اتفاق می‌افتند باشند، بسیار نگرانکنندهاند. سه راه اصلی مسبب عفونت شامل تماس، تراوش و انتقال هوایی است که کاملاً از طراحی اتاق و شاخص‌های سازه‌ای سرچشمه می‌گیرند.
سرایت تماسی
سرایت تماسی مهم‌ترین و رایج‌ترین شیوه انتقال عفونت است (بیمارستانی). این مورد می‌تواند به انتقال تماسی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌بندی شود.
1- سرایت تماسی مستقیم شامل تماس مستقیم بدن به بدن برای انتقال میکرو ارگانیسم ها از فرد آلوده به میزبان مستعد پذیرش است.
2- سرایت تماسی غیرمستقیم شامل آلوده سازی اشیا (مانند ابزارها و لباس ها) توسط فرد آلوده است.
سرایت تراوشی
سرایت تراوشی زمانی اتفاق می افتد که فرد آلوده تراوشاتی حاوی میکرو ارگانیسم هایی تولید می‌کند که در فاصله ای کوتاه در هوا به پیش رفته و بر روی غشای مخاطی پشت پلک، مخاط بینی یا دهان میزبان نشست می‌کنند. تراوشات در هوا معلق باقی نمیمانند، بنابراین هواسازی و تهویه برای پیشگیری از سرایت تراوشی نیاز نمی باشد. (انتقال تراوشی را با انتقال هوابرد اشتباه نگیرید) سرفه، عطسه و صحبت کردن فرد می‌تواند تولید تراوشات کند. دیگر رویه ها مثل مکش و برونوسکوپی نیز منبع تراوشات هستند.
سرایت از طریق هوا
سرایت از طریق هوا زمانی رخ می‌دهد که ریزقطرات عفونی یا ذرات گردوغبار عوامل عفونت‌زا را منتشر می‌کنند.
- ریزقطرات عفونی، سرعت بالایی که سرفه و عطسه ریزقطرات را از مجاری تنفسی بیرون میرانند باعث ورود تعداد زیاد باکتری و ویروس به هوا در قالب ریزقطرات کوچکتر می‌شود. این ریزقطرات به سرعت در هوا تبخیر میشوند و باقیماندهای معمولاً به قطر 5 میکرومتر یا کوچکتر باقی میگذارند. این ریزقطرات عفونی به کندی فرونشست می‌کنند، در نتیجه در فضاهای پر ازدحام معلق باقی مانده و در جریانهای هوایی گردش می‌کنند تا زمانی که به طور مکانیکی توسط سیستم تهویه حذف شوند. کنترل عوامل محیطی (از جمله هواسازها و تهویه) برای جلوگیری از انتقال هوابرد میکرو ارگانیزم های بیمارستانی ضروری است.
- ذرات گردوغبار، ذراتی که توسط عوامل عفونت‌زا آلوده شده اند می‌توانند به عنوان منبعی قادر به ایجاد شیوع عفونت عمل کنند، حتی پس از خروج بیمار آلوده که پاتوژن ها از او نشئت گرفته بودهاند. ذرات گردوغبار زمانی آلوده میشوند که بزاق و دیگر ترشحات عفونتزای معلق در هوا به عنوان ذرات با گردوغبار محیطی مخلوط میشوند.
اتاق‌های ایزوله در طراحی تاسیسات بیمارستان
بیمار آلوده می‌تواند محیط را آلوده کند. یک اتاق مجزا با هواساز و تهویه مناسب اهمیت خاصی در جلوگیری از انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تماسی و همچنین کاهش خطر انتقال هوابرد میکرو ارگانیسم ها از بیمار مبدأ به بیماران مستعد پذیرش در بیمارستان‌ها دارد. به این مورد اغلب در واژه شناسی پزشکی «اتاق ایزوله» گفته می‌شود.
دو نوع اتاق ایزوله وجود دارد: 1) اتاق‌های ایزوله عفونی (AII) و 2) اتاق‌های ایزوله محافظت شده (PE)
- اتاق‌های ایزوله عفونی به ایزوله بیماران آلوده با ارگانیسم‌های منتشر شده توسط ریزقطرات عفونی با قطر کمتر از 5 میکرومتر گفته می‌شود. این مورد شامل بیمارانی می‌شود که از سرخک، آبله مرغان و سل رنج می‌برند. دیگر محیط‌ها شامل: بخش اورژانس، بخش مراقبت‌های خاص (بزرگسالان، اطفال و نوزادان) و محیط‌های درمانی؛ مانند اتاق‌های برونوسکوپی می‌باشد.
- اتاق‌های ایزوله محافظت شده محیط‌های مخصوصی هستند که بیماران تحت پیوند سلولهای بنیادی خونساز آلوژنیک (HSCT) در آنها قرار می‌گیرند. بیمارانی که مکانیزمهای ایمنی آنها ناکافی به دلیل نارساییهای ایمنی (مثل عفونت ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) یا سندروم نقص ایمنی مادرزادی)، بیماریهای مزمن (مانند دیابت، سرطان، شیمی درمانی، آمفیزم و نارسایی قلبی) یا درمانهای مهارکننده سیستم ایمنی (مثل پرتودرمانی، پیوند اعضا، شیمی درمانی سمیت سلولی، تجویز داروی ضد رد پیوند و استروئیدها) است نیز در محیط‌های حفاظت شده قرار می‌گیرند.
طبقه بندیهای فوق چگونه بر طراحی تاسیسات بیمارستان اثر میگذارد؟
- عامل تمایزدهنده بین اتاق‌های AII و PE روابط مرتبط با فشار است.
- محیط‌های محافظت شده (PE) به نسبت فضاهای مجاور، تنظیمات فشار هوای مثبت دارند. این محیط‌ها نیازمند تغییر هوای مداوم (>12 در ساعت) و مستلزم عبور تمام هوای تأمین شده از فیلتر HEPA (فیلتر هوا با بازدهی بالا) هستند.
- اتاق‌های ایزوله که بیماران عفونی را در خود جای میدهند (AII) باید در فشار منفی نگه داشته شوند. این محیط‌ها نیازمند تغییر هوای مداوم (>12 در ساعت) و مستلزم خروج هوای تأمین شده بدون گردش مجدد میباشند.
هر دوی این فضاها نیازمند مانیتورینگ هم‌راستا هستند تا باقی ماندن در فشار تعیین شده تضمین شود. درهای اتاق‌ها باید خود بسته شونده باشند و دیوارها، پنجره‌ها، سقف، کف و شکاف‌ها کاملاً مسدود شوند. به این جزئیات در بخش 2 این مطلب اشاره خواهد شد.