تاسیسات مکانیکی اتاق‌های برق

آیا تا به حال با این دغدغه مواجه شده‌اید که چرا با وجود استفاده از بهترین تجهیزات برقی، باز هم اتاق‌های سرور یا تابلوهای برق شما دچار مشکل می‌شوند؟ یا اینکه چرا عمر مفید تجهیزات گران‌قیمت شما کمتر از حد انتظار است؟ پاسخ اغلب در یک کلمه خلاصه می‌شود: تاسیسات مکانیکی.

بسیاری از مهندسان برق و پیمانکاران، تاسیسات مکانیکی اتاق‌های برق را جزئیات فرعی می‌دانند. در حالی که این سیستم‌ها نقش حیاتی در حفظ پایداری، افزایش طول عمر و تضمین ایمنی تجهیزات الکتریکی ایفا می‌کنند. عدم توجه به این جزئیات می‌تواند به هزینه‌های سنگین تعمیر و نگهداری، خرابی‌های ناگهانی و حتی فجایع ایمنی منجر شود. در این مقاله، قصد داریم به طور جامع به بررسی این موضوع بپردازیم و راهکارهایی عملی برای طراحی و اجرای بهینه تاسیسات مکانیکی در اتاق‌های برق ارائه دهیم.

اهمیت حیاتی تهویه مطبوع در اتاق‌های برق

گرمای بیش از حد، یکی از بزرگ‌ترین دشمنان تجهیزات الکتریکی است. افزایش دما باعث کاهش راندمان، فرسایش سریع قطعات و در نهایت خرابی سیستم‌ها می‌شود. بنابراین، سیستم تهویه مطبوع در اتاق‌های برق و سرور، نه یک گزینه لوکس، بلکه یک ضرورت حیاتی است.

مثال واقعی: در یک مرکز داده، به دلیل خرابی سیستم تهویه، دمای اتاق سرور در عرض چند ساعت به ۴۵ درجه سانتی‌گراد رسید. نتیجه این اتفاق، کاهش ناگهانی سرعت پردازش، از کار افتادن چندین سرور و در نهایت قطع سرویس‌دهی به هزاران کاربر بود. بازگشت به حالت عادی، علاوه بر هزینه‌های مالی سنگین، به اعتبار شرکت نیز لطمه زد.

اینجاست که اهمیت انتخاب سیستم تهویه مطبوع مناسب مشخص می‌شود. این سیستم‌ها برخلاف کولرهای خانگی، قابلیت کنترل دما و بعضا رطوبت را با دقت بالا دارند و برای محیط‌های حساس الکترونیکی طراحی شده‌اند.

نکات اجرایی:

• محاسبه دقیق بار حرارتی: قبل از هرگونه اقدامی، باید بار حرارتی (Heat Load) تولیدی توسط تمامی تجهیزات برقی در اتاق محاسبه شود. این محاسبات شامل توان مصرفی تجهیزات، روشنایی و حتی حرارت ناشی از حضور افراد است.
• سیستم‌های پشتیبان: در طراحی‌های حیاتی، استفاده از سیستم‌های تهویه پشتیبان (Redundant Systems) ضروری است. این سیستم‌ها در صورت خرابی سیستم اصلی، بلافاصله وارد مدار می‌شوند و از افزایش دما جلوگیری می‌کنند.
• انتخاب کانال‌ها و دریچه‌ها: استفاده از کانال‌کشی مناسب و دریچه‌هایی که توزیع هوای یکنواخت را تضمین می‌کنند، بسیار مهم است. این کار از ایجاد نقاط داغ (Hot Spots) جلوگیری می‌کند.

سیستم‌های اطفاء حریق: محافظت از تجهیزات و انسان

آتش‌سوزی در اتاق‌های برق می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد. سیستم‌های اطفاء حریق باید به گونه‌ای انتخاب شوند که علاوه بر خاموش کردن آتش، کمترین آسیب را به تجهیزات حساس الکترونیکی وارد کنند.

جداول مقایسه‌ای سیستم‌های اطفاء حریق:

سؤالات متداول 

سوال-1: چقدر طول می‌کشه تا سیستم تهویه یک اتاق برق نصب بشه؟

پاسخ: این سوال بستگی به ابعاد پروژه و نوع سیستم انتخابی داره. اما به طور کلی، بعد از اتمام مرحله طراحی و تهیه تجهیزات، فرآیند نصب و راه‌اندازی می‌تونه از چند روز تا چند هفته طول بکشه. مهم‌تر از سرعت، دقت در اجرا و تست‌های نهایی است.

سوال-2: آیا استفاده از فن‌های معمولی برای تهویه اتاق برق کافی نیست؟

پاسخ: خیر، به هیچ عنوان. فن‌ها فقط هوا را جابه‌جا می‌کنند و قادر به کنترل دما و رطوبت نیستند. برای اتاق‌های برق که تولید حرارت بالایی دارند، استفاده از سیستم‌های سرمایش فعال مثل کولرهای گازی دقیق الزامی است.

سوال-3:برای اتاق تابلوهای برق صنعتی، کدام سیستم اطفاء حریق بهتره؟

پاسخ: معمولاً برای این نوع فضاها، سیستم‌های گازی مانند گاز CO2 یا FM-200 پیشنهاد می‌شوند، زیرا به تجهیزات آسیب نمی‌رسانند. البته انتخاب نهایی باید با بررسی دقیق ریسک‌های محیطی و مقررات ایمنی صورت گیرد.

جمع‌بندی: سرمایه‌گذاری برای آینده، نه هزینه اضافی

تاسیسات مکانیکی در اتاق‌های برق و سرور، نه یک هزینه اضافی، بلکه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفظ پایداری و افزایش طول عمر تجهیزات شماست. طراحی و اجرای دقیق این سیستم‌ها، از سیستم‌های تهویه و سرمایش گرفته تا سیستم‌های اطفاء حریق و کنترل رطوبت، می‌تواند از هزینه‌های سنگین خرابی، تعمیر و نگهداری در آینده جلوگیری کند.